Φθινόπωρο 1944... Οι Γερμανοί αρχίζουν να εγκαταλείπουν την Ελλάδα... Κάπου εδώ, ίσως το Σεπτέμβριο, ίσως τον Οκτώβριο, λησμονήθηκε το πότε ακριβώς, στην περιοχή που είναι γνωστή με την ονομασία "Μαντέμια" συνετρίβη ένα Γερμανικό μεταγωγικό αεροσκάφος, που, απ' ότι φαίνεται, μετέφερε στην "πατρίδα" μερικούς Γερμανούς. Το γεγονός ξεχάστηκε από τους πολλούς, αλλά σε μια τυχαία και αναπάντεχη συνάντησή μας με έναν αυτόπτη μάρτυρα του γεγονότος μας δόθηκε η δυνατότητα να καταγράψουμε όσα ακολουθούν και σας παρουσιάζουμε.
Η απελευθέρωση.
Μία σειρά από ιστορικά γεγονότα (όπως η μάχη του Στάλιγκραντ, η απόβαση στην Ιταλία, η απόβαση στη Νορμανδία) οδήγησαν στη σταδιακή κατάρρευση των Γερμανών και την τμηματική απελευθέρωση περιοχών της Ελλάδας μέχρι και την οριστική αποχώρησή τους από τη χώρα μας που ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 1944. Ίσως, στα πλαίσια της εγκατάλειψης της χώρας από τους Ναζί εντάσσεται και η πτήση του αεροσκάφους (πρόκειται για ένα αεροπλάνο Junkers-Γιούνκερς) που κατέπεσε έξω από το χωριό μας.
Το γεγονός.
 |
| Ψηλά στο βάθος η περιοχή "Μαντέμια". |
Το ιστορικό του συμβάντος μας αφηγήθηκε ο Κωνσταντίνος Ευσταθίου, ο οποίος ήταν ένας από τους πρώτους που έφτασαν στο σημείο της πτώσης, δεδομένου ότι διαμένει κοντά στην περιοχή (όπως και οι άλλοι δύο που ακολούθησαν) που σήμερα ονομάζουμε "Μαντέμια". Έτσι ονομάζεται η περιοχή που βρίσκεται στη ρεματιά πριν τον Άγιο Θωμά, πάνω από το δρόμο που συνδέει την Αγιά με τη Μελίβοια (αριστερά του δρόμου που οδηγεί στο γήπεδο, ερχόμενοι από την Αγιά).
 |
| Στο δρόμο Αγιάς Μελίβοιας (που οδηγεί στο γήπεδο). Ψηλά στο κέντρο η περιοχή "Μαντέμια". |
Την εποχή της πτώσης του αεροπλάνου ο Κωνσταντίνος Ευσταθίου βρισκόταν στο χωριό, όντας σε αναρρωτική άδεια από τις τάξεις του Ε.Λ.Α.Σ., έπειτα από τραυματισμό του στο πόδι, που αποκόμισε σε συμπλοκή της διμοιρίας που διοικούσε με Γερμανικές δυνάμεις, που επιχειρούσαν αναγνωριστικές επιχειρήσεις, στη Γυρτώνη. Οι άλλοι δύο που πρόστρεξαν ήταν οι ΕΛΑΣίτες: Βασίλειος Λαδάς και Βάιος Τοπάλης (ο δεύτερος μάλιστα ένστολος), ενώ ακολούθησαν με κάποια μικρή καθυστέρηση και άλλοι χωριανοί μας που ξύπνησαν από τον δυνατό κρότο της πρόσκρουσης, αφού το συμβάν έλαβε χώρα τη νύχτα.
Αυτό που αντίκρυσαν οι τρεις που, όπως είπαμε, έφτασαν πρώτοι ήταν το αεροπλάνο (τύπου Γιούνκερ-Junker) που είχε γίνει παρανάλωμα της φωτιάς, πυκνοί καπνοί που αναδύονταν από το κουφάρι του αεροσκάφους και τα διασκορπισμένα καύσιμα, αλλά και τρεις επιζώντες, ο δύο εκ των οποίων σε καλή, σχετικά, κατάσταση, που προσπαθούσαν να σβήσουν τη φωτιά που έκαιγε τον τρίτο επιζώντα. Στη θέα, δε, του ένστολου Βάιου Τοπάλη δείλιασαν, αλλά αυτός με λιγοστές Γερμανικές λέξεις ανάκατες με Αγγλικές και Ιταλικές τους καθησύχασε και τους βοήθησε αυτός και οι δύο άλλοι Θανατιώτες στο έργο τους.
Από τους επιζώντες, αυτός που καίγονταν κατά την άφιξη των πρώτων αυτοπτών μαρτύρων, τελικά δεν τα κατάφερε και υπέκυψε. Τάφηκε με συνοπτικές διαδικασίες στην τοποθεσία λίγο πάνω από το σημείο που βρίσκεται σήμερα το σπίτι του Γεωργίου Βαλάρη στην "Αλευριά". Οι δύο άλλοι οδηγήθηκαν στο σταθμό Α' Βοηθειών που διατηρούσε το Ε.Α.Μ. στο χωριό και βρισκόταν στο σπίτι του Γεωργίου Παπαρίζου (πάνω από το σημείο που σήμερα βρίσκεται το σούπερ μάρκετ Ευσταθίου). Ο ένας απ' αυτούς, που μάλλον ήταν υπό την επήρεια αλκοόλ, δεν σταμάτησε να επευφημεί ζωηρά το Φύρερ και το Γ' Ράιχ καθ' όλη τη διάρκεια της περίθαλψης, όπως χαρακτηριστικά μας ανάφερε ο Κώστας Ευσταθίου.
Οι δύο παραδόθηκαν από τον Ε.Λ.Α.Σ. στους Εγγλέζους και έκτοτε η τύχη τους δεν είναι γνωστή. Γνωστό είναι, όμως, ότι οι άλλοι τρεις επιβαίνοντες στο αεροσκάφος απανθρακώθηκαν, τάφηκαν, δε, στα Νοτιοδυτικά της εκκλησίας της Παναγίας, κάτω από την πλατεία.
 |
| Ο Βασίλης Γκαμπράνης. |
Σε μία άλλη εκδοχή που μας έδωσε ο Βασίλειος Γκαμπράνης, στο σημείο που μόλις πριν αναφέραμε τάφηκε ο ένας εκ των επιζώντων που υπέκυψε στα βαριά εγκαύματά του. Στον τάφο του, μάλιστα, οδήγησε ο ίδιος ο Βασίλης Γκαμπράνης κάποιους Γερμανούς, που τελικά ήταν η μητέρα και άλλοι στενοί συγγενείς του, που τον αναζήτησαν.
Ανάλογο περιστατικό συνέβη και σχετικά πρόσφατα, όταν, σε ανύποπτο χρόνο εμφανίστηκε στο καφενείο του Νικ. Παπαρίζου ένας προχωρημένος σε ηλικία Γερμανός, καθισμένος σε αναπηρική πολυθρόνα, που ήταν ένας από τους δύο επιζώντες που είχαν παραδοθεί στους Άγγλους και ήρθε στο χωριό για να αναζητήσει και να ευχαριστήσει αυτούς που τον είχαν βοηθήσει, αλλά τελικά δεν έγινε κατορθωτό. Το περιστατικό μας αφηγήθηκε ο Χρήστος Ρήγας, που έτυχε την ώρα της επίσκεψης να είναι παρών.
Τα συντρίμμια του αεροπλάνου πλέον εξαφανίστηκαν, αφού το Ε.Α.Μ. και οι κάτοικοι περισυνέλεξαν ότι ήταν χρήσιμο και λειτουργικό, ενώ τα υπόλοιπα καταστράφηκαν από τη φωτιά και το χρόνο. Πολλοί είχαν και έχουν ακόμα στην κατοχή τους διάφορα αντικείμενα, όπως το μικρό κομμάτι από τον κινητήρα, που φαίνεται στη φωτογραφία που ακολουθεί και μας παραχώρησε ο Αντώνης Γκαμπράνης. Λέγεται ότι στην ευρύτερη περιοχή της πτώσης ή της αναγκαστικής προσγείωσης, που μπορεί να οφείλονταν σε βλάβη ή σε αμέλεια, ακόμα και σήμερα η βλάστηση είναι μηδαμινή.
 |
| Εξάρτημα από το αεροπλάνο που έπεσε στη Μελίβοια και διέσωσε ο Γιάννης Πλάδας, που δε ζει πια. (Τη φωτογραφία μας παραχώρησε ο Αντώνης Γκαμπράνης.) |
Τα αεροσκάφη Junker.
Αξίζει να αναφέρουμε και λίγα λόγια για τα αεροσκάφη της εταιρείας Γιούνκερ, που ανήκε στον Γερμανό Χούγκο Γιούνκερς. Η εταιρεία αρχικά κατασκεύαζε καλοριφέρ και λέβητες, όμως η κάμψη στη ζήτηση κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου οδήγησε τον ιδρυτή και ιδιοκτήτη στο να επιχειρήσει να κατασκευάσει το 1915 το πρώτο σιδερένιο αεροπλάνο, το Junkers-J1.
Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο Γιούνκερς αρνήθηκε να συνεργαστεί με τους Ναζί, οι οποίοι τον έθεσαν σε περιορισμό κατ' οίκον, του απέσπασαν την εταιρεία και του απαγόρευσαν κάθε επιχειρηματική και εφευρετική δραστηριότητα. Η εταιρεία του, υπό τον έλεγχο των Ναζί κατασκεύασε το Junker Ju 87, το γνωστό "Στούκας", αλλά και το μεταγωγικό Junker Ju 52, το οποίο κατά κόρον χρησιμοποίησε η Λουφτβάφε ως μεταγωγικό. Αυτό, κατά πάσα πιθανότητα, λόγω της εκτεταμένης χρήσης του, ήταν και το μοντέλο του αεροσκάφους που κατέπεσε στο χωριό μας.
ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ:
Κωνσταντίνος Ευσταθίου,
Βασίλειος Γκαμπράνης.
Χρήστος Ρήγας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ:
www.el-wikipedia.org
www.en.wikipedia.org
Φθινόπωρο 1944... Οι Γερμανοί αρχίζουν να εγκαταλείπουν την Ελλάδα... Κάπου εδώ, ίσως το Σεπτέμβριο, ίσως τον Οκτώβριο, λησμονήθηκε το πότε ακριβώς, στην περιοχή που είναι γνωστή με την ονομασία "Μαντέμια" συνετρίβη ένα Γερμανικό μεταγωγικό αεροσκάφος, που, απ' ότι φαίνεται, μετέφερε στην "πατρίδα" μερικούς Γερμανούς. Το γεγονός ξεχάστηκε από τους πολλούς, αλλά σε μια τυχαία και αναπάντεχη συνάντησή μας με έναν αυτόπτη μάρτυρα του γεγονότος μας δόθηκε η δυνατότητα να καταγράψουμε όσα ακολουθούν και σας παρουσιάζουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου