Ο Σταύρος Κουτόβας, ηγετική μορφή του εργατικού κινήματος των Η.Π.Α., την εποχή του μεγάλου οικονομικού "κραχ" του 1929, γεννήθηκε στην Καρύτσα της Λάρισας το 1890. Ήταν το πέμπτο παιδί του Νικολάου και της Αγγέλως Κουτόβα, ανάμεσα σε άλλα επτά αδέλφια, το Γιάννη, το Δημήτρη, την Ανθούλα, την Αφέντω, τη Δέσπω, τον Παύλο και το Χαράλαμπο.
Γόνος αγροτικής οικογένειας, αναγκάζεται να δουλέψει από μικρός, όπως ήταν η κοινή μοίρα της πλειοψηφίας των παιδιών της εποχής. Από δέκα χρονών, λοιπόν, έως και τα δεκαέξι δουλεύει στα Καρτσιώτικα καΐκια, που δραστηριοποιούνται στο Θερμαϊκό. Κατόπιν, μπαρκάρει σε Ευρωπαϊκά ατμόπλοια ως ναύτης, αλλά και ως πυροσβέστης.
Το 1913 ξενιτεύεται στην Αμερική (Η.Π.Α.), όπως άλλωστε και πολλοί άλλοι συμπατριώτες μας από την επαρχία Αγιάς. Φτάνει στη Νέα Υόρκη, όπου συναντά και άλλους συγχωριανούς του, όπως το Χαράλαμπο Βόγια, αλλά γρήγορα κατευθύνεται προς τον Αμερικάνικο Νότο, στις πολιτείες Γεωργία και Νέα Ορλεάνη, όπου ξαναδουλεύει ως ναυτικός στην ακτοπλοΐα. Εδώ, έρχεται σε επαφή με μαύρους και βιώνει την εκμετάλλευση, τις διακρίσεις και την αδικία που εξακολουθούν να δέχονται από τους λευκούς, παρά το γεγονός ότι ο Αμερικανικός Εμφύλιος έχει τελειώσει εδώ και αρκετά χρόνια και το καθεστώς της δουλείας (υποτίθεται ότι) έχει καταργηθεί.
 |
| "Ελευθεροτυπία" της 26-27 Οκτωβρίου 2007. (Πηγή: www.ediamme.edc.uoc.gr) |
Φαίνεται ότι τα χρόνια που έζησε εδώ άσκησαν στην ψυχοσύνθεσή του και στη διαμόρφωση της ιδεολογίας του καταλυτική επίδραση και πρέπει να συντέλεσαν στο να ασχοληθεί τα επόμενα χρόνια με το εργατικό κίνημα και το συνδικαλισμό της εποχής.
Το 1915 μετακομίζει στο Σαν Φραντζίσκο και καταπιάνεται με διάφορες επαγγελματικές ενασχολήσεις, ενώ το 1918 φέρνει στις Η.Π.Α. και το μικρότερο αδελφό του Παύλο, και εργάζονται μαζί στην ακτοπλοΐα.
Το 1921, μετά την απεργία των ναυτικών του στόλου της ακτοπλοΐας, στην οποία λαμβάνει μέρος, φεύγει για το Λος Άντζελες. Εδώ, με τις οικονομίες του αγοράζει ένα παλιό ταξί και εργάζεται ως ταξιτζής, ενώ παράλληλλα γίνεται μέλος του, παράνομου τότε, Κομμουνιστικού Κόμματος της Αμερικής. Ταξιτζής ων, οργανώνεται στο συνδικάτο των ταξιτζήδων και όταν αυτό χρεοκοπεί, οργανώνει, με δική του πρωτοβουλία, νέο και τίθεται επικεφαλής. Εδώ, με τη δράση του κατά της γραφειοκρατίας αλλά και την πάλη του για τα δικαιώματα των εργαζομένων, αποκτά το παρατσούκλι "Red Steve" (Κόκκινος Σταύρος).
 |
| Από την εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", της 26 και 27 Οκτωβρίου 2007. (Πηγή: www.ediamme.edc.uoc.gr) |
Νοσταλγός της θάλασσας, όμως, εγκαταλείπει το ταξί και ξαναγυρνάει στη Νέα Υόρκη για να δουλέψει στα καράβια. Εδώ, εργάζεται στο Συνεταιριστικό Οίκο Ενωμένων Εργατών, μαζί με τον παλιό του φίλο Γιώργο Μαστροπέλα.
Αργότερα, μαζί με άλλους Έλληνες (και Καρτσιώτες), οργανώνει την εργατική "Λέσχη Σπάρτακος" και αρθρογραφεί στην ελληνόφωνη εφημερίδα "Εμπρός". Ταυτόχρονα φοιτά σε νυχτερινή σχολή ηλεκτρολόγων μαζί με το Μαστροπέλα, ενώ πρωτοστατεί σε διαδηλώσεις και αγώνες για τα δικαιώματα των εργαζομένων. Σημαντικό δε είναι να αναφέρουμε ότι από τον καιρό της άφιξής του στην Αμερική, επιδίδεται με ιδιαίτερο ζήλο στην εκμάθηση γλωσσών με έμφαση τα Αγγλικά, που του ήταν και απαραίτητα, αλλά και τα Ισπανικά και τα Ιταλικά. Πρέπει, επίσης, να επισημάνουμε, ότι η εποχή που αναφερόμαστε συμπίπτει με το μεγάλο οικονομικό "κραχ" του 1929, που συγκλόνισε την Αμερική, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο, με καθημερινές κινητοποιήσεις και απεργίες.
 |
| Φύλλο της εφημερίδας "Εμπρός", της 12-08-1930. (Πηγή: http://www.greekamericanradicals.com/EL/media-2/documents) |
Το 1930 ξεκινά η μεγάλη απεργία στα καταστήματα τροφίμων και στις βιομηχανίες με αιτήματα εργασιακά (καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας, λιγότερες ώρες εργασίας, καλύτερες αμοιβές κ.λπ.). Η περιφρούρηση των απεργιών είναι ιδιαίτερα οργανωμένη, προκειμένου να εμποδίζονται οι απεργοσπάστες, αλλά και να ενημερώνεται επαρκώς το κοινό. Οι εργοδότες αντιδρούν και το πολυκατάστημα "Miller Market", στη 16η οδό, πετυχαίνει δικαστική απόφαση που απαγορεύει την παρεμπόδιση των απεργοσπαστών από το να εργαστούν.
Σε ανταπάντηση ο Ενωμένος Συνασπισμός των συνδικάτων οργανώνει την 10-01-1930 μεγάλη συγκέντρωση συμπαράστασης με κύριο ομιλητή των Κουτόβα. Παρά την απαγόρευση της αστυνομίας το πλήθος των συγκεντρωμένων είναι μεγάλο. Στη διάρκεια της ομιλίας πλησιάζει τον Κουτόβα ένας αστυνομικός, ονόματι Χάρι Κίριτζ, τον ρωτάει αν έχει άδεια να μιλήσει και του ζητάει να κατέβει από την εξέδρα. Ο Κουτόβας αρνείται, ο αστυνομικός του επιτίθεται με κλομπ και κατά τη διάρκεια της συμπλοκής τον πυροβολεί.
 |
| Η αναγγελία της δολοφονίας του Κουτόβα, στην εφημερίδα The Militant", thn 01-02-1930. (Πηγή: http://www.marxists.org/history/etol/newspape/themilitant/1930/05feb1930.pdf) |
Ο Κουτόβας (Κατόβις) τραυματίζεται σοβαρά και μεταφέρεται στο Δημοτικό Νοσοκομείο της Νέας Υόρκης (έχει κι αυτό το συμβολισμό του, γιατί εκεί νοσηλεύονταν συνήθως οι εγκληματίες), όπου νοσηλεύεται φρουρούμενος μέχρι και τις 24 Ιανουαρίου, οπότε και πεθαίνει. Η δολοφονία του Katovis συγκλονίζει τον εργατικό, κι όχι μόνο, κόσμο της Νέας Υόρκης. Στην πρόσοψη του Εργατικού Κέντρου αναρτήθηκαν μαύρα πανό με την επιγραφή "Εργάτες εκδικηθείτε την δολοφονία του Στηβ Κουτόβα".
Την επόμενη μέρα, τη μέρα της κηδείας, 25 Ιανουαρίου 1930 μπροστά στο δημαρχείο της Νέας Υόρκης έγινε μεγαλειώδης συγκέντρωση διαμαρτυρίας, ενώ πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται και στο Εργατικό Κέντρο όπου και εκτίθεται η σορός σε λαϊκό προσκύνημα, αλλά και στα γραφεία του Κ.Κ.Α. (Κομμουνιστικού Κόμματος Αμερικής), παρά την απαγόρευση και την τρομοκρατία της αστυνομίας, πεζής και έφιππης.
Την κηδεία παρακολούθησαν σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των συντηρητικών εφημερίδων περίπου 20.000 διαδηλωτών, ενώ κατά τις αριστερές εφημερίδες ο κόσμος άγγιξε τις 50.000. Όλες οι εφημερίδες είχαν την κηδεία κύριο θέμα, ακόμα και οι αστικές: "New York Times" και "Daily News", ενώ η εργατική "Daily Worker" της αφιέρωσε μεγαλύτερο μέρος.
 |
| Από την κηδεία του Στ. Κουτόβα. (Πηγή: "Ταξίδι χωρίς επιστροφή-Η ζωή και η δράση του Γιάννη Βόγια", Στέφανος Ριζάκης. |
- Ν.Υ. Times: "Whalen leads Reds at Picket’s funeral".
- Daily News: "As Reds Mourned Dead Comrade" και "10,000 Reds at Katovis Funeral".
- Daily Worker: "Mass funeral of Katovis, 11 a.m., Union Sq.".
- H Ατλαντίς (ελληνοαμερικανική) της 29ης Ιανουαρίου 1930 έγραψε σχετικά:
"Με έκτακτον συρροήν κόσμου, υπολογισθέντος υπό τινας εφημερίδας μεταξύ 16.000 και 25.000 εκηδεύθη χθες, 28 Ιανουαρίου 1930, ο κατά την 16ην Ιανουαρίου υπό τινος αστυφύλακος φονευθείς Έλλην Σταύρος Κουτόβας κατόπιν ταραχών του παρελθόντος Σαββάτου, όταν η αστυνομία βιαίως διέλυσε την υπό του δημαρχείου κομμουνιστικήν διαδήλωσιν διαμαρτυρίας. Έκτακτα μέτρα ελήφθησαν προς αποφυγήν συρράξεως μεταξύ των πενθούντων κομμουνιστών και των αστυνομικών οργάνων. Ο δήμαρχος κ. Γουόκερ αυτοπροσώπως επέβλεψεν την κηδείαν και ο διευθυντής της αστυνομίας κ. Ουόλεν ηκολούθησε με το αυτοκίνητό του το φέρετρον καλυπτόμενον από της ερυθράς σημαίας...Κατά ομολογίαν των παρακολουθησάντων την πομπήν, η χθεσινή κομμουνιστική διαδήλωσις ήτο η μεγαλυτέρα εξ όσων έγιναν ποτέ εν Αμερική. Γεγονός αναμφισβήτητον είναι ότι ουδείς Έλλην της Αμερικής συγκέντρωσε τόσον κόσμο και τόσην επισημότητα κατά την κηδεία του".
Ο Κόκκινος Στιβ άφησε έντονα τα ίχνη του στο εργατικό κίνημα των ΗΠΑ. Σιγά-σιγά η μορφή του λησμονήθηκε. Την ιστορία του φρόντισε να την φέρει στο φως ο Χαράλαμπος Βόγιας, σε μια ημερίδα για το Στόμιο και την Καρύτσα Λάρισας το 2001, και το βιβλίο με τίτλο «Ταξίδι Χωρίς Επιστροφή - Η Ζωή και η Δράση του Γιάννη Βόγια», που εξέδωσε το 2004 ο Στέφανος Ριζάκης, από τη Σωτηρίτσα της Αγιάς.
Συντάκτης του άρθρου είναι ο Χαράλαμπος Βόγιας
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- "Ταξίδι χωρίς επιστροφή-Η ζωή και η δράση του Γιάννη Βόγια", Στέφανος Ριζάκης, Εκδόσεις Φύλλα, Λάρισα 2004.
- http://el.wikipedia.org/Σταύρος Κουτόβας.
Σημείωση: Για το παραπάνω δημοσίευμα "ηθικοί αυτουργοί" είναι:
- ο φίλος Αντώνης Γκαμπράνης, που, από μήνες πριν, επίμονα ζήτησε να γραφτεί, και
- οι φίλοι από την Καρύτσα, που αναμόχλευσαν το θέμα των προσωπικοτήτων-αγωνιστών, με καταγωγή από το χωριό τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου