Θανατιώτες μαθητές στο Σχολαρχείο Αγιάς, από το 1881 και μετά (Μέρος Α').

Όπως είναι γνωστό, το εκπαιδευτικό μας σύστημα παλιότερα είχε πάρα πολλές διαφορές με το σημερινό, όπως άλλωστε, λογικά, θα περίμενε κανείς. Τη φοίτηση στο δημοτικό της εποχής στην οποία αναφερόμαστε, ακολουθούσε η τριετής φοίτηση στο Ελληνικό Σχολείο, αυτό που όλοι μάθαμε να αποκαλούμε Σχολαρχείο. Σε επόμενη σχετική ανάρτηση θα αναφέρουμε μερικά χρήσιμα στοιχεία για τη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος της εποχής, για την οποία αναφερόμαστε.
    Σε αρκετά παλιότερη ανάρτηση, είδαμε ότι στη Μελίβοια, Αθανάτη τότε, υπήρχε Δημοτικό Σχολείο από πολύ παλιά. Το ζήτημα είναι, ότι ενώ αρκετοί μαθητές φοιτούσαν στο Δημοτικό Σχολείο, δεν συνέχιζε και αντίστοιχος αριθμός στην επόμενη βαθμίδα, αφού αυτό συνεπάγονταν ή καθημερινή μετακίνηση στην Αγιά και πίσω, ή μόνιμη διαμονή εκεί, με έξοδα δυσβάσταχτα, για το φτωχό, επί το πλείστον, πληθυσμό της Αθανάτης. 

    Έτσι οι συμπατριώτες μας που φοίτησαν στο Σχολαρχείο, με Σχολάρχη τον Γεώργ. Σούρλα, τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας (το 1881) ήταν πραγματικά ελάχιστοι. Στο δικτυακό τόπο (site) του Τοπικού Παραρτήματος Αγιάς, των Γενικών Αρχείων του Κράτους, ανακαλύψαμε, και μάλιστα σε ψηφιακή μορφή, τα βιβλία μητρώου του Ελληνικού Σχολείου Αγιάς από το 1879 μέχρι το 1951.

Η σφραγίδα του Σχολαρχείου Αγιάς και η υπογραφή του, τότε Σχολάρχη, Γεωργίου Σούρλα. (Πηγή: Γενικά Αρχεία του Κράτους-Τοπικό Αρχείο Αγιάς).   

    Μετά από επισταμένη, χρονοβόρα και επίπονη έρευνα ανακαλύψαμε και καταγράψαμε τα ονόματα αρκετών μαθητών από την Αθανάτη και αργότερα Μελίβοια. Τα ονόματα παρουσιάζονται σε πίνακες, ανά σχολικό έτος, με αναφορά στον αριθμό του βιβλίου μητρώου και στις σελίδες του, στις οποίες αναφέρονται τα ονόματα. Επίσης καταγράφεται ο αύξοντας αριθμός του μαθητή στο μητρώο.
    Για διευκόλυνση ταυτοποίησης των προσώπων, από αυτούς που ενδιαφέρονται, αναφέρεται το πατρώνυμο του μαθητή (όπου αυτό υπάρχει ή αρκετές φορές αυτό εικάζεται, αν αναφέρεται στο βιβλίο μητρώου μόνο το αρχικό γράμμα του πατρωνύμου), η ηλικία καθώς και το επάγγελμα του πατέρα του.     Επιπλέον, αναφέρονται τα στοιχεία του κηδεμόνα του μαθητή, και οι επιδόσεις του μαθητή, όταν αυτές είναι ιδιαίτερα υψηλές. Μνεία γίνεται και σε αξιοσημείωτα περιστατικά, π.χ. διακοπή φοίτησης, απουσία από εξετάσεις, υποβιβασμός σε κατώτερη τάξη κ.λπ..

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 1882-83

       ΑΡΙΘΜΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ: 1

       ΣΕΛΙΔΕΣ: 14-15

Α/Α ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ	ΕΠΩΝΥΜΟ	ΟΝΟΜΑ	ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΡΟΣ	ΗΛΙΚΙΑ	ΤΑΞΗ	ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΑΤΕΡΑ	ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
28	Γάλλος	Δανιήλ	Αναγνώστης	14	Β'	Παντοπώλης	Προάγεται στη Γ'
29	Γαγάτσιος	Δημήτριος	Αναγνώστης	14	Β'	Υπάλληλος	Προάγεται στη Γ'
30	Ευθυμιάδης	Δημήτριος	Δεν αναφέρεται	12	Β'	Παντοπώλης	Υποβιβάζεται στην Α'
31	Αναγνωστούλης	Δημήτριος	Δεν αναφέρεται	14	Β'	Εργάτης	Προάγεται στη Γ'

    Τη χρονιά αυτή αξιοσημείωτο γεγονός είναι ο υποβιβασμός του Δημ. Ευθυμιάδη από τη Β' τάξη στην Α', λόγω επίδοσης.

        ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 1883-84

       ΑΡΙΘΜΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ: 1

       ΣΕΛΙΔΕΣ: 18-19, 20-21, 22-23

Α/Α ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ	ΕΠΩΝΥΜΟ	ΟΝΟΜΑ	ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΡΟΣ	ΗΛΙΚΙΑ	ΤΑΞΗ	ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΑΤΕΡΑ	ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
18	Γάλλος	Δανιήλ	Αναγνώστης	15	Γ'	Παντοπώλης	Απολύεται
21	Γαγάτσιος	Δημήτριος	Αναγνώστης	15	Γ'	Υπάλληλος	Απολύεται
22	Ευθυμιάδης	Δημήτριος	Δεν αναφέρεται	12	Β'	Παντοπώλης	Προάγεται στη Γ'
41	Ζιάκας	Ιωάννης	Γεώργιος (;)	14	Α'	Ορφανός	Προάγεται στη Β'
45	Αναγνωστούλης	Δημήτριος	Δεν αναφέρεται	15	Γ'	Εργάτης	Απολύεται
46	Γάλλος	Γρηγόριος	Δεν αναφέρεται	10	Α'	Κλητήρ	Προάγεται στη Β'
49	Παπαλεξανδρής	Βασίλειος	Παπα Ιωάννης	19	Γ'	Ιερεύς	Απολύεται
50	Μπουζούκης	Γεώργιος	Αλέξιος	12	Α'	Εργάτης	Προάγεται στη Β'

   Αυτή τη χρονιά στο βιβλίο μητρώου αναγράφονται και οι κηδεμόνες των μαθητών. Λογικό ήταν οι γονείς να ανησυχούν για την πρόοδο και τη ζωή των παιδιών τους σε ένα ξένο περιβάλλον μακριά από το σπίτι τους, σε μία ηλικία τόσο ευαίσθητη. Έτσι, ορίζουν κηδεμόνα, αφού η απόσταση δεν επιτρέπει την καθημερινή φυσική παρουσία στην Αγιά. Καταβάλλεται δε προσπάθεια ο κηδεμόνας να είναι πρόσωπο με κύρος, Αυτό είναι έκδηλο, γιατί προτιμούνται λαϊκοί επιφανείς Αγιώτες ή κληρικοί.

Ο παπα Δημήτρης Γαγάτσιος, μαθητής το 1883-84, κατόπιν ιερέας  στο Βόλο.

    Έτσι, π.χ. ο Μιλτιάδης Δάλλας κηδεμονεύει τον Δημ. Ευθυμιάδη και τον Βασ. Παπαλεξανδρή, ο οποίος επιτυγχάνει το απόλυτο: παίρνει "στρόγγυλο" δέκα, ενώ ο Δημ. Αναγνωστούλης κηδεμονεύεται από κάποιον παπα Βησσαρίωνα.

Ο Βασίλειος Παπαλεξανδρής, μαθητής το 1883-84, κατόπιν δάσκαλος στην Αθανάτη.

Απόσπασμα από το βιβλίο μητρώου του Σχολαρχείου Αγιάς. Αναγράφονται τα ονόματα του Βασ. Παπαλεξανδρή και Γεωργ. Μπουζούκη. (Πηγή: Γενικά Αρχεία του Κράτους-Τοπικό Αρχείο Αγιάς).

        ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 1884-85

       ΑΡΙΘΜΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ: 1

       ΣΕΛΙΔΕΣ: 26-27, 30-31, 32-33

Α/Α ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ	ΕΠΩΝΥΜΟ	ΟΝΟΜΑ	ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΡΟΣ	ΗΛΙΚΙΑ	ΤΑΞΗ	ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΑΤΕΡΑ	ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
20	Ζιάκας	Ιωάννης	Γεώργιος (;)	14	Β'	Ορφανός	Προάγεται στη Γ'
25	Ευθυμιάδης	Δημήτριος	Δεν αναφέρεται	14	Γ'	Παντοπώλης	Διέκοψε
26	Γάλλος	Γρηγόριος	Δεν αναφέρεται	12	Β'	Κλητήρ	Διέκοψε
48	Αντωνούλης	Αντώνιος	Δεν αναφέρεται	13	Α'	Εργάτης	Προάγεται στη Β'
57	Μπουζούκης	Γεώργιος	Αλέξιος	13	Β'	Εργάτης	Προάγεται στη Β'
58	Μπάκαβος	Παναγιώτης	Γεώργιος	12	Α'	Κτηματίας	Διέκοψε
59	Μπάκαβος	Παναγιώτης	Ιωάννης	12	Α'	Υφαντής	Διέκοψε

    Αυτή τη χρονιά εμφανίζεται έντονα η τάση για διακοπή φοίτησης, αφού στατιστικά οι παραπάνω από τους μισούς εγκαταλείπουν τη φοίτηση, άλλοι πιο νωρίς, άλλοι πιο αργά. Έτσι, ο Γρηγ. Γάλλος διέκοψε στις αρχές Μαρτίου και ο Δημ. Ευθυμιάδης "απεσύρθη" στις αρχές Απριλίου. Νωρίτερα έχουν εγκαταλείψει οι Παναγιώτης και Παναγιώτης Μπάκαβος, ο μεν του Γεωργίου στα μέσα Ιανουαρίου, ο δε του Ιωάννη στα μέσα Δεκεμβρίου.

Ο παπα Γεώργιος Μπουζούκης, μαθητής το 1885-86, κατόπιν ιερέας στη Μελίβοια.

    Ο Γιάννης Ζιάκας (του Γεωργίου;), που είναι ορφανός κηδεμονεύεται από κάποιον παπα Γεώργιο Σακελλάρη, ο Παν. Γ Μπάκαβος από τον Δ. Ζάμπο, ο Παν. Ι. Μπάκαβος από τον Δ. Κασίδα και ο Μπουζούκης από τον Κλ. Αλεξούλη.

        ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 1885-86

       ΑΡΙΘΜΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ: 1

       ΣΕΛΙΔΕΣ: 34-35, 38-39, 42-43,

Α/Α ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ	ΕΠΩΝΥΜΟ	ΟΝΟΜΑ	ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΡΟΣ	ΗΛΙΚΙΑ	ΤΑΞΗ	ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΑΤΕΡΑ	ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
6	Ζιάκας	Ιωάννης	Γεώργιος (;)	16	Γ'	Ορφανός	Απολύεται
33	Ευθυμιάδης	Δημήτριος	Δεν αναφέρεται	14	Γ'	Εμποροκτηματίας	Απολύεται
35	Αντωνούλης	Αντώνιος	Ρίζος (;)	14	Β'	Μικροκτηματίας	Διέκοψε
58	Κορδίλας	Ιωάννης	Γεώργιος (;)	12	Α'	Έμπορος	Διέκοψε
59	Παπαλεξίου	Γεώργιος	Δεν αναφέρεται	12	Α'	Ιερεύς	Διέκοψε
61	Γαγάτσιος	Βασίλειος	Ρίζος (;)	12	Α'	Μικροκτηματίας	Διέκοψε
63	Μπουζούκης	Γεώργιος	Αλέξιος	14	Γ'	Εργάτης	Απολύεται
70	Μπάκαβος	Παναγιώτης	Ιωάννης	14	Α'	Κτηματίας	Διέκοψε

    Κι εδώ οι διακοπές δίνουν και παίρνουν. Ο Αντ. Αντωνούλης διέκοψε το Νοέμβριο, όπως και ο Κορδίλας. Ο δε Παπαλέξης διέκοψε κατά τα τέλη Οκτωβρίου. Τέλη Νοεμβρίου διέκοψε ο Γαγάτσιος. Ο Μπουζούκης τελικά αποφοιτά μετά από επανεξέταση αφού την περίοδο των κανονικών εξετάσεων είναι άρρωστος. Ο ένας Μπάκαβος αρχίζει ξανά το σχολείο, αλλά διακόπτει ξανά το Νοέμβριο.

Απόσπασμα από το βιβλίο μητρώου του Σχολαρχείου Αγιάς. Αναγράφονται τα ονόματα του Βασ. Γαγάτσιου και του Γεωργ. Μπουζούκη, με τη σύντομη αναφορά της περιπέτειας του τελευταίου, που τελικά αποφοιτά. (Πηγή: Γενικά Αρχεία του Κράτους-Τοπικό Αρχείο Αγιάς).   

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΑΝΑΦΟΡΕΣ:

- http://gak-agias.lar.sch.gr/