Η Αρχαιολογική Συλλογή Μελίβοιας (Μέρος Α').

Εδώ και κάμποσο καιρό, σε αίθουσα του κτιρίου του Δημοτικού Σχολείου Μελιβοίας, στεγάζεται η Αρχαιολογική Συλλογή Μελίβοιας. Φιλοξενεί ευρήματα από διάφορες τοποθεσίες της ευρύτερης περιοχής της Μελιβοίας, συμπεριλαμβανομένων και των οικισμών του Κόκκινου Νερού, της Κουτσουπιάς, της Παλιουριάς, της Βελίκας, αλλά και άλλων γνωστών και επισημασμένων τοποθεσιών από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
 
Ειδικότερα, φιλοξενεί πολλά ευρήματα που η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως, αλλά και αρκετά ευρήματα που παρέδωσαν κάτοικοι της περιοχής, στην κατοχή των οποίων περιήλθαν, συνήθως από εύρεση κατά την εκτέλεση καλλιεργητικών εργασιών στα χωράφια τους, αφού η ευρύτερη περιοχή, γνωστότερη κατά τους αιώνες 9ο - 12ο ως "Όρος των Κελλίων", βρίθει ερειπίων. Κάτι άλλωστε που αποδεικνύουν πέραν των "κεραμιδιών" που σε κάθε βήμα σου ανακαλύπτεις και τα διάφορα τοπωνύμια. Αναφέρω ενδεικτικά τα: Παλιοθεολόγος, Παλιοπαναϊά, Παλιοχώρι, Παπάνθιμος, Περιστεριές, Κελλί του Δεσπότη, Όστροβος κ.α.. 

    Η Αρχαιολογική Συλλογή Μελιβοίας, που είναι επισκέψιμη για το κοινό λειτουργεί με τη συνεργασία της 7ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και του πρώην Δήμου Μελιβοίας και νυν Αγιάς. O συνταξιούχος πια υπάλληλος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, κος Ιωάννης Πλατσάς, ο οποίος με τη γνώση και την εμπειρία που για χρόνια αποκόμισε, είναι πολύτιμος "ξεναγός" για το φιλομαθή επισκέπτη, αλλά έχει προσφέρει και στη χωροθέτηση των εκθεμάτων της Συλλογής, ώστε τα εκθέματα να παρουσιάζονται με τρόπο που να αναδεικνύονται με τον καλύτερο τρόπο.

Εικόνα 1. Ο πάντα προσηνής και "διαβασμένος" Γιάννης Πλατσάς, στο στοιχείο του...

     Του όλου εγχειρήματος προΐσταται η Αρχαιολόγος κα Σταυρούλα Σδρόλια, η οποία έχει αφιερώσει πολλές εργατοώρες στην ανσκαφή, αλλά και πολύ "μεράκι" στο στήσιμο του μικρού μουσείου αλλά και σε οργανωτικής φύσεως ζητήματα, όπως διαπιστώνει ο επισκέπτης. 

    Μερικά από τα εκθέματα της Συλλογής, ταξινομημένα με κριτήριο την περιοχή που βρέθηκαν και, όπου υπάρχουν, αναπαραστάσεις και επεξηγήσεις για τη χρήση και τη θέση τους, παρουσιάζονται στη συνέχεια:   

Α'. Κάστρο της Βελίκας (στο λόφο απέναντι από τη μονή του Θεολόγου, προς τη θάλασσα).

Εικόνα 2. Θραύσματα αμφορέων και καπάκια πιθαριών. 

Εικόνα 3. Κομμάτια από καπάκι πιθαριού.

Εικόνα 4. Τα θραύσματα παραπάνω, συνιστούν τέτοιους αμφορείς που απαντώνται στη Μεσόγειο από τον 5ο έως και τον 7ο αιώνα μ.Χ.. Εργαστήρια κατασκευής εντοπίστηκαν σε πολλές πόλεις - λιμάνια. 

Εικόνα 5. Κι ένα λυχνάρι από την πιο πάνω περιοχή.

Β'. Ανασκαφή στο Κόκκινο Νερό (γνωστή ως ανασκαφή στο οικόπεδο Τσιανάκα).

Εικόνα 6. Πρόσωπο (αγνώστου) γενειοφόρου Αγίου, σπουδαίας τεχνικής. Ανάγεται στο 12ο μ.Χ. αιώνα.

Εικόνα 7. Σπαράγματα αγιογραφίας, που παριστάνει νεαρό (άγνωστο) Άγιο. Ανάγεται στο 12ο μ.Χ. αιώνα.

Γ'. Βυζαντινή μονή στο ακρωτήριο Δερματάς (λίγο πριν το φάρο, από Βελίκα προς Παλιουριά, προς τη θάλασσα). 

Εικόνα 8. Το υπόστεγο της ανασκαφής ...

Εικόνα 9. Κεφάλι νεαρού Αγίου, από τη Βυζαντινή Μονή του Δερματά. Όπου εκτέθηκε εντυπωσίασε! Ανάγεται στο 12ο αιώνα μ.Χ.. 

Εικόνα 10. Η πανέμορφη τοποθεσία της μονής, όπως φαίνεται από το δρόμο Βελίκας - Παλιουριάς. 

Εικόνα 11. Η τοιχογραφία από το Δερματά, όπως εκτίθεται στην Αρχαιολογική Συλλογή Μελιβοίας.

Δ'. Όστροβος (Αστροβός για τους ντόπιους - αγροτική τοποθεσία στην ενδοχώρα, ανάμεσα στην Παλιουριά και την Κουτσουπιά).

Εικόνα 12. Κιονόκρανο, από την Αγία Παρασκευή στον Όστροβο. Παράδοση Ευάγ. Κρανιώτη.

Εικόνα 13. Θωράκιο και βάση κολώνας. (Παράδοση Ευάγ. Κρανιώτη).

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ :
Στον κο Ιωάννη Πλατσά για την υπομονή του.
Στην κα Σταυρούλα Σδρόλια, για τον πολύτιμο χρόνο της.